Iedereen kan dan wel hard lachen als ik zeg: ‘Zet u maar’ in de plaats van: 'Ga maar zitten.' Maar Nederlanders geven elkaar altijd een hand.
De eerste dag op mijn stage sprak ik mijn verantwoordelijke aan met ‘u’. Hard lachend zei ze: ‘Zeg dat maar niet, dan voel ik me zo oud.’ Toch wordt het wel gewaardeerd verneem ik later in een gesprek. De Nederlandse jongeren zeggen blijkbaar geen u meer tegen ouderen of meerderen.
Nochtans vind ik Nederlandse jongeren echt niet onbeleefd. Op mijn eerste dag in Tilburg was ik blij verrast over de beleefdheid van elke bewoner en bezoeker van mijn oud-studentenhuis zich spontaan aan mij voor te stellen en me een hand te schudden. De naam wordt erbij gezegd –niet altijd onthouden- en men knoopt meestal een ongedwongen gesprek aan.
Op een feestje
Vergelijk dit met de Belgische situatie: Je komt toe op een feestje en schuift onmiddellijk aan bij de mensen die je reeds kent. Ken je er nog niemand dan moet je al geluk hebben dat de gastvrouw/heer jou en de groep aan elkaar voorstelt. Ben je zelf een extravert persoon dan roep je hallo van op een afstand en hoop je dat er iemand antwoordt.
Nog niet heel lang geleden zat ik met een vriendin aan een tafeltje wat te eten en er kwamen drie van haar vrienden bijzitten. Niet alleen stelden zij zich niet voor, zij werden ook niet voorgesteld, maar daar bovenop gingen zij op zo’n manier zitten dat zij mij volledig buitensloten. Pas nadat ik op z’n Nederlands mijn hand in het midden van de tafel gooide, zei: ‘Hoi! Ik ben Lyssa!’ en vragen begon te stellen, leek het bij hen te dagen dat ik daar ook aanwezig was. Die extravertheid heb ik (zoveel is duidelijk) te danken aan de Brabantse mentaliteit, want voor ik hierheen kwam zou ik gewoon in een hoekje blijven zitten en na een tijdje afgedropen zijn.
Drie kussen
Maar dit is eerder een uitzonderlijke situatie. Over het algemeen wordt je van op een afstand gegroet. Als je elkaar hier in Nederland al enigszins kent dan geef je drie kussen, wat bij ons dan weer een beleefdheidsvorm is. Als je elkaar kent in België geef je één kus in Vlaanderen, twee in Wallonië, drie op feestdagen. Ken je elkaar niet dan groet je van op een afstandje. Die Belgische gereserveerdheid wordt vaak opgevat als beleefdheid. Maar is het wel beleefd?
Er zijn natuurlijk situaties waarin Belgen zich wel aan elkaar voorstellen en Nederlanders dit niet doen, maar globaal genomen vind ik Nederlanders een stuk socialer en zo ook beleefder. Is beleefdheid dan een vorm van sociaal zijn, of is sociaal zijn een vorm van beleefdheid?
Lyssa Lietar
