Onderzoek Tilburg Consumer Outlook Monitor
Nederlandse consumenten hebben het afgelopen kwartaal bezuinigd op vrijetijdsbesteding, uitgaan en sport en zijn van plan op korte termijn geen grote uitgaven te doen. Over de toekomst van de Nederlandse economie zijn ze positiever gestemd. Dat blijkt uit de onderzoeksresultaten van de Tilburg Consumer Outlook Monitor (Tilcom) van de Universiteit van Tilburg naar consumentenbeslissingen en de verwachtingen en emoties die daaraan ten grondslag liggen.
In september is Tilcom begonnen met het per kwartaal peilen van de emoties van Nederlanders over verwachte economische ontwikkelingen en over de consumptieplannen en gedragingen die daaruit voortvloeien. Het onderzoek is een samenwerking van de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, het Tilburg Institute for Behavioral Economics Research (Tiber) en het onderzoeksinstituut CentERdata. Het wordt uitgevoerd onder meer dan 2000 Nederlandse consumenten.
Crisis nog niet voorbij voor consumenten
Een overgrote meerderheid van de ondervraagden meende eind 2009 dat in het niet goed ging met de economie in dat jaar. Driekwart van de respondenten vond dat de situatie is verslechterd, slechts 6% was van mening dat de situatie is verbeterd. De resultaten laten zien dat de perceptie van de Nederlanders de laatste maanden niet veel is veranderd.
Over de toekomst van de Nederlandse economie zijn Nederlanders positiever gestemd: 33% verwacht een verbetering, tegenover 23% in september. Terwijl ongeveer een derde van de ondervraagden verwacht dat de economische situatie van Nederland de komende twaalf maanden zal verslechteren; in september was dit ruim de helft. De overige 29% denkt dat de economische situatie hetzelfde zal blijven (in september: 23%).
Over de financiële situatie van het eigen huishouden is 31% van de ondervraagden nog niet erg optimistisch. Zij denken dat deze het komende jaar nog zal verslechteren; slechts 17% verwacht dat de financiële situatie zal verbeteren. Mannen hebben een rooskleuriger beeld van de toekomstige financiële situatie van Nederland dan vrouwen; 36% van de mannen denkt dat het de komende tijd beter zal gaan tegenover 31% van de vrouwen. Mannen zijn eveneens positiever over hun eigen financiële toekomst dan vrouwen; 20% van de mannen denkt dat die binnenkort zal verbeteren tegenover slechts 15% van de vrouwen.
Positief over persoonlijke financiële situatie
Consumenten zijn relatief positief gestemd over hun persoonlijke financiële situatie. De ‘Ecomotion index’ die de economische emoties van consumenten meet, bereikte in december een waarde van 0,32. Dat betekent dat Nederlanders meer positieve dan negatieve emoties ervaren wanneer zij denken aan hun eigen financiële situatie in de komende maanden. Maar, net als in september (0,27), is er meer sprake van twijfel en bezorgdheid dan van een uitbundig positief gevoel over de toekomst. De mate waarin consumenten negatieve of positieve gevoelens ervaren bij de gedachte aan hun financiële situatie hangt af van het bruto inkomen, geslacht, opleiding en leeftijd van de persoon. Mannen zijn over het algemeen positiever dan vrouwen (0,36 tegenover 0,28). Verder geldt dat hoe hoger het opleidingsniveau, des te hoger de waarde van de Ecomotion index.
Bezuinigingen
Veel Nederlanders geven aan de afgelopen maanden te hebben bezuinigd, vooral op etentjes buitenshuis. 45% zegt hier minder aan uit te hebben gegeven, terwijl slechts 9% hieraan meer geld heeft besteed. Ook aan sport en vrijetijdsbesteding werd volgens de ondervraagden de afgelopen maanden minder geld uitgegeven dan voorheen (37% tegenover 8% meer). Verder lijken consumenten meer gefocust op aanbiedingen; 36% heeft de afgelopen tijd gelet op producten met korting bij het doen van de dagelijkse boodschappen. Ook zegt 28% vaker producten van het huismerk te hebben aangeschaft dan van de bekendere merken.
Toekomst
De komende maanden zegt bijna een derde van de Nederlandse consumenten van plan te zijn relatief minder geld uit te geven aan kleding. 37 % gaat meer bezuinigen op eten buiten de deur. Ook blijven Nederlanders minder geld uitgeven aan bioscoopbezoek en andere vrijetijdsbesteding, net als aan sport (31%). Huishoudens schatten het komende jaar de kans klein dat ze een grote aankoop zullen doen, zoals een huis (5%) of een auto (7%), of wasmachines of televisies (20%).
