Reëel, onvoorspelbaar en afkomstig uit Tilburg: Europees zwaardvechten

KDF middeleeuws europees zwaardvechten

Denk je bij zwaardvechten meteen aan ‘riddertje spelen’? Zet dat dan nu maar uit je hoofd! Bij de Tilburgse Stichting KDF (Kunst des Fechtens) leer je geen ingestudeerde stukjes, maar écht middeleeuws Europees zwaardvechten. “De sport is reëel en onvoorspelbaar,” aldus mede-oprichter Henk Rooderkerk. 

De sport zit momenteel in een overgangsfase waarin het ‘oude zwaardvechten’ wordt omgezet naar een ware vechtsport: Europese vechtkunst. Stichting KDF (en Tilburg) heeft daarmee de primeur in handen. Eerder bestond er namelijk nog geen Europese vechtkunst.

Authentiek en realistisch

“Zwaardvechten is altijd een militair middel geweest. Soldaten van nu dragen en gebruiken geweren, maar destijds waren dat zwaarden en andere middelen. Deze werden gebruikt om een tegenstander zo snel mogelijk uit te schakelen. Niets meer of minder dan dat.” De vechtkunst die bij KDF wordt aangeleerd is een harde stijl, gevechten in de middeleeuwen waren doeltreffend en snel voorbij. “Wij willen het zo authentiek en realistisch mogelijk houden.”

De stichting doet veel onderzoek naar zwaardvechten en heeft onder andere samenwerkingen met het Royal Armouries museum in Leeds, Engeland. Volgens KDF hebben mensen nog steeds een verkeerd beeld van de vechtkunst. Wat je ziet in films, op televisie en via andere media is van een compleet ander kaliber. Dat zijn immers vaak ingestudeerde stukken die worden uitgevoerd door acteurs. “Zwaardvechten zoals wij dat doen is een ware kunst. Een vechtsport die veel discipline, vaardigheden en inzet kent.” Tegenwoordig lopen soldaten met een geweer en dat hadden ze in de middeleeuwen natuurlijk niet. Het zwaardvechten diende voor militaire operaties en is gebaseerd om mensen pijn te kunnen doen, vaak om zelfs te doden. Logischerwijs doen ze dat bij KDF niet, het moet wel veilig blijven: “Het is letterlijk het zwaardvechten zoals dat in de middeleeuwen gedaan werd. Alleen zijn de technieken dusdanig zo dat het veilig getraind en geoefend kan worden. Alle technieken en concepten zijn namelijk rechtstreeks terug te vinden in historische bronnen zoals manuscripten welke o.a. te zien zijn in het Royal Armouries te Leeds.”

KDF Europees zwaardvechten Foto: KDF

Wat leer je met Europees zwaardvechten?

Maar wat leer je er nu precies om het zo realistisch mogelijk te maken? Mocht je bij KDF aan de slag gaan, dan oefen je ‘voetenwerk, techniek, concepten, slagen, steken, tegenaanvallen, combinaties, leren omgaan met de druk die het wapen van je tegenstander (-ster) op je wapen uitoefent, worpen, ontwapenen en nog veel meer.’ Voor mensen met een voorliefde voor de middeleeuwen, traditionele vechtsport en geschiedenis kan het een interessant concept zijn. Je leert namelijk niet alleen een scala aan originele en authentieke gevechtshandelingen, ook de theorie en principes van het zwaardgevechten komen voorbij. Eerst leren, dan sparren, aldus KDF: “Bij voldoende niveau en met de juiste beschermende materialen wordt er ook gespard.”

Volwaardige vechtsport

Kunst des Fechtens neemt de sport heel serieus, juist vanwege het authentieke en realistische aspect. De stichting levert traditioneel middeleeuws zwaardvechten uit Europa en KDF ziet het dan ook als een volwaardige vechtsport. Het is tevens uitgebreider dan je denkt en het combineert meerdere sporten, waaronder worstelen en dolk- en stokvechten. Ook door de samenwerking met onder andere het Royal Armouries museum in Leeds en talloze onderzoeken sinds de jaren 2000, is te merken dat het geen simpel spelletje is. Sinds 2006 bestaat de organisatie en sinds 2011 is KDF volwaardig lid van de Nederlandse Culturele Sportbond NCS. Zodoende is het de eerste school voor traditioneel Europees zwaardvechten ter wereld, en jawel, gevestigd in Tilburg!

Kingdom Come Deliverance Foto: Kingdom Come: Deliverance – Warhorse Studios

Films en andere media

Hoewel films en andere media, zoals series en videogames, vaak geen realistisch beeld geven van hoe honderden jaren geleden de gevechten daadwerkelijk gehouden werden, ziet KDF hier toch een ontwikkeling in de goede richting. “Begrijpelijk is dat niet altijd doenlijk om dat in iedere film op een zelfde manier te doen, maar wij zien gaandeweg een leuke ontwikkeling in de goede richting.” Het is lastig om het kijkerspubliek tevreden te stellen en realisme en een effectief spektakel te bieden. Meestal wijkt het een voor het ander uit, maar KDF denkt graag mee in het ondersteunen van realisme.

Grote series als Game of Thrones of Vikings, films als Robin Hood en het aankomende spektakel van Nederlandse bodem Redbad, of zelfs een game als Kingdom Come: Deliverance, dienen vooral voor vermaak. Al is laatstgenoemde een ander verhaal. Grote series passen gevechtstechnieken toe met een extra Hollywood-randje, maar met de videogame Kingdom Come heeft de ontwikkelaar veel onderzoek gedaan naar de middeleeuwen. In dit spel speel je een ridder waarbij de besturing en voornamelijk de gevechten behoorlijk realistisch overkomen. Het heeft een commercieel succes gekend, dus er is markt voor authentieke belevingen. Bij KDF stimuleren ze de combinatie van filmchoreografie en de vechtkunst dan ook: “Filmchoreografie en acteren zijn beiden vakken apart, net als het beheersen van een vechtkunst en het nastreven van originele toepassingen andere aparte vakken zijn. Het een sluit het ander niet per se uit, het is niet hetzelfde, maar kan indien goed uitgevoerd tot een mooi wonder leiden dat voor iedereen erg leuk is.”

De toekomst moet uitwijzen of deze combinatie doorgezet wordt, want dat is alleen maar positief voor vechtverenigingen als KDF. Ze eindigen met een fraaie quote over hun sport: “Historische Europese krijgskunst, een kunst met een scherp randje.”