S.M.E.T. Kamermuziek bij Het Cenakel

In onze programmering en in de intensieve voorbereiding voor onze concerten, is de vraag waar het steeds om gaat: ‘Wat is dit voor muziek? Welke wereld gaat er schuil achter de noten die wij spelen?’ Deze vraag is onze drijfveer om steeds dieper in de muziek te duiken. Zonder onze strijkkwartet-traditie uit het oog te verliezen, zijn we altijd op zoek naar nieuwe vormen en nieuwe invalshoeken.

SAMEN MET U

Het woord spelen interpreteren we in de meest letterlijke zin. We benaderen muziek als spel, dat we samen met ons publiek spelen. Want hoezeer wij ons ook in een stuk verdiepen, de muziek krijgt pas betekenis in de beleving van de luisteraar. Mét jou komt de muziek, van Palestrina tot Ligeti, op een unieke manier tot leven.

Om die beleving tijdens en rondom onze concerten te versterken, bieden we een aantal extra’s aan. We vertellen over onze persoonlijke connectie met de stukken die we spelen, om zo uw luisterervaring te verdiepen. We laten essays schrijven door beroemde auteurs over werken die voor ons centraal staan. Anna Enquist schreef voor ons over Haydn, Jan Brokken over Brahms en Maxim Februari over Tsjaikovski. Ook brengen we sinds 2015 bijna jaarlijks een nieuw album uit met ons favoriete repertoire, en maakten we een podcast-serie over Haydn: Muziekverhalen.

SPELEN MET NOTEN

We houden het strijkkwartet ook levend door regelmatig componisten uit te nodigen om een nieuw stuk te schrijven. Composities van Theo Loevendie, Peter Vigh, Max Knigge en Joey Roukens zijn ons op het lijf geschreven.

We arrangeren ook zelf muziek die oorspronkelijk niet voor strijkkwartet geschreven is; van vocale werken uit de Renaissance en orkestrale barokmuziek tot jazz en muziek uit de Balkan.

Met bovenstaande  introductie op hun website zet Dudok Quartet Amsterdam zichzelf nadrukkelijk op de kaart als een van de meest creatieve en veelzijdige kwartetten van zijn generatie.

Met als missie “sharing the heart of music” stelt het Dudok Quartet unieke en eclectische programma’s samen, waarmee het op nieuwe en inventieve manieren zijn publiek weet te bereiken. Het kwartet is constant op zoek naar nieuwe connecties en dwarsverbanden binnen muziek, in een repertoire dat reikt van Ligeti, Sjostakovitsj en Weinberg tot aan Mendelssohn, Mozart en Beethoven. In 2024 was de wereldpremière van een nieuw strijkkwartet van de Brits-Libanese componiste Bushra El-Turk.

Samenwerkingen met andere musici vormen een belangrijk deel van de programmering van het kwartet. Zo delen de Dudoks het podium van het Cenakel in januari 2025 met het Berlage Saxophone Quartet met het prachtige programma ‘Images’.

Het Dudok Quartet Amsterdam trad op in veel van Europa’s grootste zalen en festivals, waaronder het Konzerthaus in Wenen, de Wigmore Hall, het Beethovenhaus Bonn, De Bijloke, Barcelona Auditori, Festspiele Mecklenburg Vorpommern, Heidelberger Streichquartettfest, West Cork Chamber Music Festival en de String Quartet Biënnale Amsterdam. Daarnaast treed het kwartet jaarlijks op in zowel het Concertgebouw als het Muziekgebouw in Amsterdam. Het kwartet maakte in januari 2018 zijn debuut in de Verenigde Staten op het Northwestern University Winter Chamber Music Festival. In de jaren daarna volgden concerten in de Park Avenue Armory in New York en digitale concerten voor de Library of Congress in Washington en Fontana Chamber Arts Kalamazoo.

De toewijding aan een jonger publiek blijkt uit het hernemen van de productie Petite Poucette van de Philharmonie in Luxemburg, een geënsceneerde muziektheatervoorstelling geïnspireerd op Hans Christian Andersens Duimelijntje.

In het najaar van 2021 verscheen een nieuw album voor het label Rubicon Classics, met daarop de complete werken voor strijkkwartet van Brahms; de eerste uitvoering op onomwonden darmsnaren. The Telegraph noemde het “een wonder, ze onthullen de fijnmazige details van deze stukken met prachtige helderheid”. The Strad kende het album het “The Strad Recommends-label” toe. Dudoks  album ‘Reflections’, met daarop werken van Sjostakovitsj en Bacewicz, verscheen in oktober 2022. Ook albums met werken van Steve Reich en Joey Roukens (What Remains “For a string quartet to branch beyond mainstream repertoire requires thought and daring. The Dudok Quartet Amsterdam have both” – The Guardian) en de complete strijkkwartetten van Tsjaikovski (“Intensely moving: Dudok Quartet Amsterdam shines in Tchaikovsky” – BBC Music Magazine) zijn met heel veel succes verschenen.

De leden van het Dudok Quartet Amsterdam leerden elkaar kennen in het Ricciotti Ensemble en studeerden bij de leden van het Alban Berg Quartett aan de Hochschule für Musik in Keulen en vervolgens aan de Nederlandse Strijkkwartet Academie bij Marc Danel. Andere belangrijke docenten waren Eberhard Feltz, Peter Cropper (Lindsay Quartet), Reinbert de Leeuw en Shunske Sato.

Naast de Borletti-Buitoni Trust Award 2018 won het kwartet prijzen op het internationaal strijkkwartetconcours in Bordeaux en op het Joseph Joachim Internationaal kamermuziekconcours in Weimar. In 2014 ontving het kwartet de prestigieuze Kersjesprijs.

Het kwartet speelt op instrumenten die ze in bruikleen hebben van het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds (NMF). Violen van Francesco Goffriller (1725) en Vincenzo Panormo (1810),

een altviool van Jean-Baptiste Léfèbvre (1760) en een cello van Jean-Baptiste Vuillaume (1850).

Willem Marinus Dudok (1884 – 1974),

naamgever van het kwartet, was een bekende Nederlandse architect. Ook was hij een groot muziekliefhebber: hij kwam uit een muzikale familie en componeerde in zijn vrije tijd. “Meer dan aan alle bouwkunstenaars heb ik aan de componisten te danken”, schreef hij. “Ik voel diep de gemeenschappelijke basis van de muziek en de architectuur: ze ontlenen immers beide haar waarde aan de juiste maatverhoudingen”.

Programma toelichting 

Bushra El-Turk (1982, Londen)

‘Three Tributes’ voor strijkkwartet en tape (2024) De werken van de in Londen geboren componist Bushra El-Turk worden gekenmerkt door de integratie van muziek en muzikanten uit verschillende culturele tradities en fantasierijke fusies van artistieke genres met improvisatie, een benadering die een ongewone stijl van strijkkwartetspel oproept. Haar Libanese wortels zijn vooral de inspiratie in dit nieuwe werk, dat zich uitkristalliseert in drie portretten van Levantijnse zangeressen die leefden tijdens de Nahda-periode, een culturele renaissance in de Arabisch sprekende wereld die plaatsvond tussen het midden van de 19e en het begin van de 20e eeuw.

De creatieve vonk tijdens de repetities tussen componist en het Dudok kwartet is heel bijzonder geweest, ze zijn het er allemaal over eens dat nieuwe werken niet alleen het gewicht van de geschiedenis dragen, maar ook het gewicht van de toekomst.

De cellist van het Dudok Quartet, David Faber zei er in een interview over: “Bushra vraagt ons om te communiceren met expressieve microtonale polyfonie terwijl we daar onze eigen inspiraties aan toe mogen voegen tijdens het verloop van de uitvoering. Met als resultaat drie biografische eerbetonen die zich op onvoorspelbare manieren ontvouwen vanwege het improvisatorische karakter, maar altijd welsprekend, energiek en gepassioneerd.”

Franz Schubert 1797-1828)

Strijkkwartet in d, D810 ‘Der Tod und das Mädchen’. Franz Schubert was een fan van Beethoven. Beiden leefden en werkten in Wenen. Beethoven stond echter (te) ver van Schubert af. Hij was een gevierd pianist en componist, terwijl Schubert zijn muziek nauwelijks gepubliceerd kreeg. Kort voor zijn dood kreeg Beethoven de muziek van Schubert onder ogen. Hij mompelde iets over een nieuwe ster aan de hemel. Niet lang daarna overleed hij. Een jaar later stierf Schubert zelf, op eenendertigjarige leeftijd. Beide meesters schreven indrukwekkende kamermuziek, waaronder een reeks strijkkwartetten.

In tegenstelling tot het vrolijke en optimistische ‘Forellenkwintet’ is in het strijkkwartet ‘Der Tod und das Mädchen’ (1824) de toon zeer droevig. Hij was in de greep van een geslachtsziekte en schreef zijn veertiende strijkkwartet met zijn vroege dood voor ogen.

Het is sobere en aangrijpende mineurmuziek. Klanken vol leed, spijt en berusting. Maar ook een laatste opwelling van woede. Vooral het tweede deel waarin de vijf variaties beginnen over het lied ‘Der Tod und das Mädchen’ doet menigeen huiveren. Hier en daar fluisterende, haast breekbare muziek. Het was alsof hij de dood reeds aanvaard had.

Na een tamelijk heftig eerste deel, beginnen de droevige en zeer langzame variaties over Schuberts lied ‘Der Tod und das Mädchen’ dat hij eerder in 1817 componeerde, waarin een meisje worstelt met de dood, of hoe de dood een meisje verleidt. Ook een ander lied, ‘Der Jüngling und der Tod’ speelt een rol in het kwartet. In dit lied doet een jongeman een smeekbede om te sterven. Het kwartet sluit met een snel deel waar een tarantella klinkt en dat hier en daar aan zijn beroemde lied ‘Erlkönig’ doet denken,  die beide eveneens de dood als onderwerp hebben.

Het lied ‘Der Tod und das Mädchen’, D 531, Op. 7, No. 3, stond aan de basis van dit gelijknamige strijkkwartet, een Duitstalig lied geschreven door Franz Schubert in februari 1817 op tekst van Matthias Claudius uit 1774.

De entree bedraagt €18,00 inclusief een kopje koffie of thee. Kinderen vanaf 12 jaar en studenten betalen €10,00. Kinderen tot en met 11 jaar mogen gratis naar binnen.

Meer informatie

Voor meer informatie kun je terecht op de website.