Carnaval in Kruikenstad: het is voor veel Kruiken en Kruikinnen het feest van het jaar. De afgelopen jaren heeft het openbare carnaval in Kruikenstad zich zodanig ontwikkeld, dat het feest ook aantrekkingskracht heeft op mensen buiten de stad of Kruiken die nog niet eerder zijn gaan carnavallen. Om jou zo goed mogelijk te laten inburgeren, zetten we de belangrijkste do’s en don’ts voor je op een rijtje. Lees verder.
#1: niet alles kan en mag
Hoewel veel mensen van – met name boven de rivieren – denken dat carnaval een feest is waar je jezelf helemaal klem moet zuipen om jezelf daarna zo asociaal mogelijk te gedragen: dat is dus niet zo. Ja, tijdens carnaval worden er de nodige alcoholische versnaperingen gedronken, maar hou het gezellig. Carnaval staat ook wel bekend als het verbroederingsfeest waar alle rangen en standen gelijk zijn aan elkaar en er samen een super gezellig feest van maken. Daar hoort geen asociaal gedrag bij. Dus als je borrel verkeerd valt, ga dan gewoon lekker naar huis!
#2: groen-oranje
De carnavalskleuren in Tilburg zijn groen-oranje. Het is hier niet zoals in Den Bosch dat je zonder zo’n sjaal of kiel nergens binnenkomt, maar we zijn wel trots op onze carnavalskleuren. Kies jij ervoor om een groen-oranje sjaal aan te schaffen? Dan is het heel belangrijk dat dit een officiële Kruikensjaal van de carnavalsstichting is. Er zijn namelijk ook verschillende nepsjaals in omloop. Geloof ons: dat krijg je tijdens carnaval te horen als je die een om je nek hebt. Dè wilde nie!
#3: het is Schrobbelèr, geen Schrobbelaar
Schrobbelèr: hét drankje van Kruikenstad en ook wel het bloed van Tilburg genoemd. Dit drankje is ooit door Jan Wassing uitgevonden in zijn huisbarretje en werd daarna veelvuldig gedronken tijdens carnaval. Helaas overleed Jan in 1981, een jaar nadat Schrobbelèr op de markt kwam. Zijn zoon Pieter-Jan vond dat het laatste aandenken aan zijn vader moest blijven bestaan, kosten wat het kost. En dus is het bedrijf godzijdank voortgezet. Inmiddels is Schrobbelèr zo gigantisch gegroeid dat het in heel Nederland (en ook in het buitenland) bij de slijterijen en in de kroegen te verkrijgen is. Dat zorgt automatisch voor een hoop verbasteringen van de uitspraak van Schrobbelèr. Maar mensen: het is geen Schrobbelaar, Schrobbelur of hoe je het ook wilt noemen. Benieuwd hoe je Schrobbelèr goed uitspreekt? Commercieel directeur Jan Eijsermans vertelt het je in dit interview vanaf minuut 11:30.
#4: Tilburgse taolles
Wat ook fijn is als je gaat carnavallen in Kruikenstad, is dat je de Tilburgse taal een bietje onder de knie hebt. Nee, een bietje is hier geen rode groente die je kunt koken, maar betekent: een beetje. Mocht je nu al de mis in gaan, dan zetten we hieronder wat Tilburgse zinnen op een rijtje die mogelijk van pas kunnen komen tijdens carnaval.
- Gedraogt oewèège: gedraag jezelf!
- Löstert: luister eens!
- Et is gèère of nie: het is graag of niet!
- Wèddist?: wat is er?
- Ge kunt men toch nie krèège!: je kunt mij toch niet krijgen!
- Gij meugt blèève!: jij mag blijven!
- Hoeist?: hoe is het?
- Dè mènde nie?!: dat meen je niet!
- Spulleke déés!: goed spul dit!
- Naajtem!: ga nou eens weg!
- Jao zeetie!: dat meen je niet?
- Gaoget?!: gaat het een beetje?
- Sjoert daor!: hé, moet je dat eens zien!
- Hedde gij al geplèkt?: heb jij al gezoend?
- Wè rûûkte gij lekker zeg!: wat ruik jij lekker zeg!
- Gaode meej naor men?: ga je met mij mee naar huis?
- Ist naa onderaand klaor?: stop er eens mee!
- Komde gij hier dikkels?: kom jij hier vaker?
- Hèkketoe nie gezeet?!: ik heb het je gezegd!
- Zèède gij aaltij in den ollie?: ben jij altijd bezopen?
- Gaode meej op sjanternèl?: ga je mee op stap?
- Ligde gij d’r alaaf?!: ben jij al dronken?
- Wè lopte ammòl te zêevere?: waarom verkondig je alleen maar onzin?
- Zudde dè wel doen?: zou je dat wel doen?
- Witte wèt is?: weet je wat het is…
- Schaajter naa es èùt!: stop daar eens mee!
Dit zijn allemaal spreuken die wij eerder al hebben omgedoopt tot carnavalskwèèkers. Oftewel: Tilburgse spreuken/zinnen die goed van pas komen tijdens carnaval. Ook dit jaar hebben we weer vijftien nieuwe laten maken die niet in bovenstaand rijtje staan. Deze vind je in dit artikel. Daarin lees je ook hoe je deze kwèèkers kunt bemachtigen.
En laten we het nu ook even over de uitspraak hebben. Het is niet kwijkers, kweekers of kwaaijkers: het is Kwèèkers. Net als Schrobbelèr zeg maar!
#5: schier pèkske Barend!
Dat betekent: leuk carnavalspak heb je aan! We hebben het eerder al gehad over de groen-oranje sjaal, maar ook qua carnavalsoutfits moet je met een aantal zaken rekening houden. De échte Kruik of Kruikin loopt in een boerenkiel met daarop de emblemen van de carnavalsstichting aangevuld met zijn of haar favoriete emblemen. Of ze kiezen ervoor om zelf een jasje uit te kiezen en deze als kiel aan te kleden met een hoop emblemen en bombarie. Wil jij ook een kiel aan tijdens carnaval? Check dan vooral ons artikel ‘kiel dragen voor beginners’.
Maar zoals ook al eerder vermeld, we zijn hier niet zo streng (lees ongastvrij) als in Den Bosch. Een leuk pak kopen en je op die manier verkleden of zelf een carnavalsoutfit samenstellen is ook helemaal goed. Een aantal outfits zetten voor de échte Kruiken en Kruikinnen de ‘hé, dat is iemand uit de Randstad-radar’ wel roodgloeiend. Namelijk een SWAT pak of zo’n vriendengroep verkleed als ijshockeyteam (Tilburg Trappers outfit daargelaten). Dat kan eigenlijk écht niet. Nog een huishoudelijke opmerking: laat die voetbalshirts ook lekker in de kast, tenzij het een shirt/tenue is van Willem II.
PS. check dit artikel met een overzicht van carnavalswinkels in Tilburg.
#6: de carnavaleske evenementen uitgelegd
Het openbare carnaval in Kruikenstad wordt georganiseerd door de Carnavalsstichting. Zij organiseren vijf dagen lang verschillende evenementen. Voor de buitenstaander is het misschien wat lastig om die evenementen te begrijpen of op waarde in te schatten. Daarom doen wij een poging om deze evenement kort en bondig uit te leggen.
- Vrijdagavond: de Kroegendwèèltocht. Dwèèlen is het hoppen van kroeg naar kroeg om overal een biertje of iets anders te drinken.
- D’n Inhaol: op de zaterdag van carnaval wordt de Prins van Kruikenstad en zijn gevolg ‘ingehaald’. Dat gebeurt op het centraal station. Vervolgens vindt op de Heuvel de symbolische sleuteloverdracht plaats. De Prins en zijn gevolg nemen de stad dan symbolisch vijf dagen over van de burgemeester.
- Haandeschudde: na d’n Inhaol vindt het Haandeschudde plaats. Je kunt de Prins en zijn gevolg dan een fijne carnaval wensen door ze de hand te schudden. En andersom uiteraard.
- D’n Opstoet: op de zondag van carnaval staat de carnavalsoptocht van Kruikenstad op het programma. Verschillende praalwagens waar diverse groepen een jaar aan hebben gewerkt rijden dan een tocht door Tilburg. Ook zijn er diverse loopgroepen die op een humoristische manier veel aandacht aan hun outfits hebben geschonken, vaak met een onderliggende boodschap. Achteraf vindt er een prijsuitreiking plaats op de Heuvel.
- Kaajbaandefist: kaajbaand is in het Tilburgs een stoeprand. De stoep van de Korte Heuvel loopt op de maandag van carnaval vol voor dit groen-oranje feest waar diverse blaaskapellen komen optreden.
- Et Sebiet: dit is de traditionele afsluiting van carnaval op de Heuvel.
Benieuwd naar alle openbare carnavalsevenementen van de carnavalsstichting? Die vind je hier.
#7: carnavalskrakers
In iedere stad en regio vieren ze carnaval anders. Met andere muziek en andere gebruiken. In Kruikenstad hoor je dan ook andere carnavalsmuziek dan in bijvoorbeeld Den Bosch, Breda of Limburg. Hier worden carnavalskrakers van regionale helden – waaronder Veul Gère, Frank Smeekens, Bennie Bekend en Alaafterparty – afgewisseld met de klanken van diverse blaasorkesten en -kapellen. Ook de bekendere carnavalskrakers van artiesten zoals Lamme Frans kom je hier tegen. Belangrijk: zoek even de carnavalskrakers van Veul Gère door de jaren heen op, die ga je sowieso veel horen en zijn typisch Tilburgs. Maar we hebben ook een aantal leuke, Tilburgse carnavalskrakers van dit jaar voor je op een rijtje gezet.
#8: documentaire kèèke
Als je het tot deze tip hebt gered, hèdde gij vast tijd genoeg. Dan kan er een documentaire over carnaval in Kruikenstad ook nog wel bij. Dan ben je helemaal ingeburgerd en kun je met goede moed Kruikenstad in. De documentaire zie je hieronder.
#9: nog wat praktische tips
Tot slot nog wat praktische tips als je gaat carnavallen in Kruikenstad:
- Zorg voor een goede bodem!
- Haal een zakflacon en kruikje Schrobbelèr. Het houdt je warm tijdens carnaval.
- Scoor Kruikenmunten op een rustiger moment. Met Kruikenmunten kun je bij alle Kruikenkroegen betalen.
- ‘Zorg dat de muziek aan blijft staan en het feest blijft, dan hou je het vanzelf vol tot 04:00 uur’ – Jan Eijsermans (directeur Schrobbelèr)
- Zorg vooral voor een goede zin!
- En maak er vooral een top dag van!
Alles over carnaval in Kruikenstad
Nu weet je in ieder geval hoe je helemaal in kunt burgeren tijdens carnaval in Kruikenstad. Maar je weet nog niet wat er wanneer allemaal te doen is tijdens carnaval. Geen stress: we hebben een handig overzicht gemaakt met alle praktische informatie over carnaval in Kruikenstad, diverse dagprogramma’s met de leukste feestjes en veel meer. Dit artikel vind je hier.
