De Tilburgse Onias Landveld is een geboren verhalenverteller. Dat doet hij aan willekeurige voorbijgangers, in de AFAS-Live voor 5.000 man, op Lowlands in een volle tent of aan groepen scholieren. Vanaf zondag vertelt Onias zijn verhalen in dienst van de stad: de komende twee jaar is hij namelijk stadsdichter van Tilburg.
Foto: Frans Lahaye
De 32-jarige Onias noemt zichzelf nostalgisch van geest, nooit tevreden en altijd op zoek naar de waarheid. Je kunt hem regelmatig zien lopen door de stad, want om niets te hoeven missen, legt hij afstanden binnen de ringbaan te voet af. Onias is geboren in Paramaribo en vluchtte voor de burgeroorlog in Suriname naar Nederland. Hij groeide op in twee landen, tussen vijf talen en vier culturen. Sinds 1998 woont hij in Tilburg.
“Op de dag van mijn installatie ben ik negentien jaar en vijf dagen in Tilburg en word ik stadsdichter. Ik zit hier voor mijn twintigste jaar in Nederland en ik wil de identiteit van Tilburg ontdekken. Ik wil daarnaar op zoek want na twintig jaar weet ik dat nog steeds niet. Ik wil de mensen leren kennen, de stad leren kennen en daarover dichten. Ik kijk naar de verandering, wat vroeger beter was en nu slechter of juist omgekeerd.”
Dichter van de stad
Als stadsdichter krijgt Onias de taak om per jaar minimaal zes gedichten over de stad te schrijven. Deze verhalen zijn te lezen op zijn blog. Hij wil een dichter van de mensen zijn en plaatste een oproep op Facebook waarin hij vraagt naar wat men mooi vindt aan Tilburg, of juist slecht. “Ik wil mensen de kans geven om te spreken en dat verwoord ik in gedichten. Als je zegt, ik heb een geweldig verhaal, dan zeg ik: laten we samen eten, dan praten we erover en doe ik daar iets mee.”
En dat hoeven echt niet altijd alleen de mooie verhalen te zijn. “Ik bemoei me met de stad. Als ik het ergens niet mee eens ben, dan zal ik daarover spreken. Ik kijk naar de verandering en ik kijk naar hoe de stad zich heeft ontwikkeld. Wat vroeger beter was en nu slechter of juist andersom. Als je in Tilburg-Noord woont en je hebt een aantal problemen, nou dan maak ik daar een gedicht over.” Maar Onias benadrukt ook dat hij plaatsen als Moerenburg, Koolhoven, de Blaak, Udenhout en Berkel-Enschot vooral niet wil overslaan.
Betrokken Tilburger
Met twee leraren als ouders, heeft Onias een voorliefde voor talentontwikkeling. Hij geeft workshops op scholen, is jurylid bij de Junior Stadsdichter, helpt bedrijven met het verwoorden van hun verhaal en geeft vrijwillig huiswerkbegeleiding voor een stichting. Momenteel is hij bezig met het realiseren van een nieuw platform voor jong talent, een fysiek podium in de binnenstad.
“Als je afgestudeerd bent aan het conservatorium of Rockacademie en je bent creatief, waar ga je optreden? 013 is te groot, dat krijg je niet vol of je hebt bij wijze van spreken een gat in de muur, dan ziet niemand jou. Ik wil een podium waar je jezelf kunt etaleren aan Brabant en eigenlijk heel Nederland.”
Gehecht aan ‘zijn Tilburg’
“In Tilburg ben ik mezelf. In de randstad loop je toch anders op straat. Je wordt bekeken en ze vragen: Wie ben je? Wat doe en wat draag je? In Tilburg is geen dominante cultuur en misschien is dat maar goed ook. Dan heb je ruimte om te experimenteren en nieuwe dingen te ontwikkelen. Dat is juist leuk.”
De nieuwe stadsdichter is fel als het aankomt op Tilburg. Onias geniet van de ontwikkelingen in de Spoorzone, wordt verrast door Lust Warande en waardeert het wanneer er bijgebouwd wordt in de stad. Hij is gehecht aan ‘zijn plekjes’ in Tilburg. Zo gehecht dat hij er soms boos om kan worden. Door nostalgie gegrepen kan hij treuren om het verdwijnen van de Piekbus, de naam van zijn school die verandert of afval in een vijver waar hij vroeger langs liep.
“Ik had laatst een leuk gesprek met iemand die mij ontmoette op een dag dat ik aan het afgeven was op Tilburg. Ze verbaasde zich en vroeg: waarom doe je dit? Ik zei: ik woon hier al twintig jaar. Het is een twintigjarige relatie. Soms ben je boos op je partner. Daarna ga je een biertje drinken, loop je door de Warande en dan is het ook weer goed.”
‘Dat gebeurt in Tilburg al jaren!’
Onias onderzoekt graag wat er in de stad speelt. Zo komt hij erachter dat er veel gebeurt in Tilburg waar niemand iets van af weet. Hij vergelijkt het met een mijnwerker die na een dag hard werken ’s avonds thuiskomt en na het douchen een prachtig schilderij maakt waar niemand iets vanaf weet. Als stadsdichter wil hij gaan vertellen wat er leeft.
“Iemand vertelde mij dat l’Avventura – cultuurnacht red.- in Tilburg hot was. Er kwam iemand kijken uit Den Bosch. Een paar maanden later deden ze dat ook in Den Bosch en toen kwamen er ineens camera’s kijken, Omroep Brabant was daar. ‘Het was verrassend dat zoiets voor het eerst in Brabant werd gedaan’. Terwijl dat in Tilburg al jaren gebeurt! Dat weet dan niemand. Ik kwam er ook achter dat Ella Fitzgerald en andere jazzgrootheden in Tilburg hebben opgetreden. Nog voordat jazz bekend werd in Nederland, was men er hier al mee bezig.”
Spoken word bekend maken
Als stadsdichter gaat Onias zich richten op spoken word, het voordragen en performen van gedichten en verhalen. “Ik zie mezelf als een verhalenverteller en ik gebruik spoken word als middel om iets duidelijk te maken. Dat betekent niet dat ik geen gedichten schrijf. Sommige gedichten schrijf ik specifiek om voorgedragen te worden, andere maak ik om gelezen te worden.”
“Het is niet mijn bedoeling om spoken word groot te maken in Tilburg, het is mijn bedoeling om meer Tilburgers met deze kunstvorm bekend te maken en er iets mee te laten doen. Veel mensen hebben het idee dat spoken word iets is voor donkere mensen. ‘Dat is voor de urban generatie’. Dat is niet waar. Ik wil het toegankelijk maken voor iedereen want het is juist laagdrempelig. Als ik op het podium sta kan ik muziek gebruiken, of een danser naast me hebben staan. Het is een toegangspoort tot andere kunstvormen.”
Over Onias
Naast zijn stadsdichterschap wordt Onias ingehuurd als spreker en verhalenverteller op evenementen. Zo staat hij deze zomer op Lowlands, spreekt hij in het Afrika Museum en stond hij op het podium van de GroenLinks-bijeenkomst in AFAS-Live. In 2015 won hij de Van Dale Spoken Word Award en vanaf 27 augustus 2017 mag hij zichzelf voor twee jaar stadsdichter van Tilburg noemen.
Ongezouten interview
In de rubriek Ongezouten geven we creatieve Tilburgers een podium om hun visie te geven op de stad. Ben je benieuwd wie er naast Onias Landveld nog meer iets te vertellen heeft over Tilburg? Lees dan ook eens deze interviews:
