In 2020 wordt kunst in de openbare ruimte op een voetstuk geplaatst. Op initiatief van Stichting BK-informatie zijn 100 kunstwerken in de openbare ruimte benoemd tot sleutelwerken. Twee van die sleutelwerken zijn ‘Het Wiel’ en ‘Draaiend Huis’ in Tilburg.
Kunst is een vertrouwd onderdeel geworden van het straatbeeld, maar we staan er zelden echt bij stil. We lopen voorbij het standbeeld in het park of rijden langs het kunstwerk op de rotonde zonder dat we het doorhebben. Je vraagt je hooguit af: #watdoetdathier? Maar openbare kunst is overal. Ook in onze gemeente.
De sleutelwerken van BK-informatie zijn kunstwerken die artistiek, historisch, ruimtelijk of maatschappelijk van belang zijn of zijn geweest. Het zijn vertegenwoordigers van een tijdgeest; dat wil zeggen dat ze typerend zijn voor een bepaalde periode in de geschiedenis van kunst in de openbare ruimte. Of ze hebben bijgedragen aan de bewustwording rond een onderwerp en zijn opgenomen in wat we noemen ‘het collectief geheugen’. Veel sleutelwerken veroorzaakten controverse, ze kennen duidelijke voor- en tegenstanders.
Het Wiel
Dit beeld werd oorspronkelijk ontworpen voor het Energiebedrijf Tilburg en kreeg als ondertitel ‘een vorm van energie’. Het beeld werd tot in details ontworpen door Gerrit van Bakel, maar pas vijf jaar na zijn dood uitgevoerd door zijn neef Cor van Bakel, met wie Gerrit al sinds midden jaren zeventig samenwerkte. Gerrit van Bakel in 1984: ‘Het lijkt een goede gedachte om tegen het einde van het mechanische tijdperk een soort hommage te brengen aan het wiel, groot en eenvoudig. Het wiel steunt aan een zijde op een vaste as, waarin zich olie bevindt. Onder invloed van de zonnewarmte zet deze olie uit en drukt via een membraan en overbrengingsmechaniek het wiel een weinig vooruit.’
Het wiel kan in principe ronddraaien, maar is bij nader inzien geborgd. De omwentelingscirkel heeft een straal van 810 cm. Het Wiel ligt momenteel in opslag en zal waarschijnlijk 2023 herplaatst worden bij de te bouwen Clarissentoren Tilburg aan de Noordkant van het station.
Draaiend Huis
Het Draaiend huis is een icoon voor de noordelijke entree van Tilburg. Het huis legt een link tussen de verbroken lintbebouwing met de komst van deze rotonde in de jaren ’50. Dit huis verwijst naar Tilburg als kermisstad en draait een rondje in 1 uur.
Het huis is 5 meter breed, 8,5 meter diep en 10 meter hoog. In 2008 werd het Draaiend Huis geïnstalleerd en in gebruik genomen. Bij filevorming is het dus mogelijk om in de auto door een huis te worden ingehaald. Overigens kwam het werk moeizaam tot stand, het duurde mede vanwege de complexiteit maar ook vanwege diverse bezwaarschriften bijna 10 jaar.
