Van groot belang voor de wetenschap én mooi om te zien: wetenschappelijk illustreren. Een nuttige en bijzondere kunstvorm, waarmee je precies datgene kunt laten zien wat nodig is. Biologen, medici en wetenschappers maken er daarom al honderden jaren dankbaar gebruik van. Voor de wetenschap zijn goede beelden cruciaal om een verhaal goed over te brengen.
Een vak apart dus! In Europa is maar op één locatie een masteropleiding Scientific Illustration te volgen: aan de Zuyd Hogeschool in Maastricht. Het afstudeerwerk van deze studenten is vanaf zaterdag 1 juni in Natuurmuseum Brabant te zien, in de nieuwe tentoonstelling Van Potlood tot Pixel 2024- wetenschappelijke illustraties van nu. Behalve het eindresultaat wordt ook het (schets) proces van wetenschappelijke illustraties in beeld gebracht. Op die manier heb je nog nooit naar trekmieren, het vrouwelijk hart of Siamese tweelingen gekeken! Naast de tentoonstelling is er ook een aantrekkelijk workshopprogramma, voor beginnende en gevorderde tekenaars.
Misschien ken je de illustraties van een voorpagina van Science of Nature, of van een prachtige plaat uit een encyclopedie. Ook worden ze regelmatig gebruikt voor posters en informatiemateriaal bij de huisarts of in het ziekenhuis, waardoor je in het binnenste van bijvoorbeeld een oog of knie kunt kijken.
Vaak helpt zo’n weergave beter dan een foto om te snappen wat er aan de hand is. En dat is precies de kracht van wetenschappelijke illustratie. Ingewikkelde informatie wordt helder weergegeven en aantrekkelijk in beeld gebracht. Een wetenschappelijk illustrator kan loepzuiver de focus leggen op wat belangrijk is, door elementen toe te voegen, uit te lichten of weg te laten. Met fotografie is dit niet mogelijk.
Tekenaars én storytellers: visualize the unseen
In de tentoonstelling kun je mooie weergaven van (evenwichts-) organen, uilen en naakte molratten “aan de binnenkant” bekijken. De kersvers afgestudeerde wetenschappelijk illustratoren beheersen hun vak: tijdens de tweejarige opleiding zijn ze opgeleid om nauwkeurige visualisaties te maken van klinische, medische en biologische onderwerpen, in nauwe samenwerking met (medische) wetenschappers die input geven op de onderwerpen.
Traditionele technieken (potlood) worden gecombineerd met fotografie, video en computertechnieken (pixel) om precieze 2D- en 3D-structuren weer te geven. Het resultaat: een correcte, supernauwkeurige representatie van een object. Niet voor niets worden de wetenschappelijke illustraties zo graag gebruikt als educatieve ondersteuning en ter verduidelijking van de wetenschap.
Behalve getalenteerde tekenaars zijn wetenschappelijk illustratoren ook bedreven storytellers en communicatoren: ze visualiseren datgene wat je met het blote oog niet kunt zien.
Wetenschappelijk illustraties van toen
De mens tekent al duizenden jaren. De eerste pogingen om objecten vast te leggen voor wetenschappelijke doeleinden waren al in de late oudheid (300 – 600 jaar na Christus). Een gigantische ontwikkeling voor bijvoorbeeld medici. Zij gebruikten de illustraties ter ondersteuning van hun werk en om bevindingen met elkaar te delen. Door de eeuwen heen zijn er veel ontwikkelingen geweest: naast potloden, papier en pigmenten deden vergrootlenzen en digitale toepassingen hun intrede, waardoor er met tekeningen steeds meer mogelijk was.
Workshops voor beginners en gevorderden
Begint het te kriebelen bij het zien van de illustraties? Er worden ook workshops georganiseerd voor beginnende en gevorderde tekenaars. De vers afgestudeerde illustratoren delen hun technieken en helpen je graag op weg.
Meer info
Voor meer info, kun je kijken op de site van het Natuurmuseum.
