Zo maak je een écht Tilburgs kerstdiner (blog)

tilburgs kerstdiner

Aankomend weekend is het zover, de dagen waarop menig Tilburgse thuiskok urenlang in de keuken staan. Kok Spijkers ging op zoek naar typische Tilburgse lekkernijen, om zo een mooi kerstdiner samen te stellen. Want zeg nu eerlijk, wat is nu leuker dan lekker op zijn Tilburgs bikken met kerst?

Geschreven door: Kok Spijkers

De Tilburgse keuken staat niet bekend als geweldig culinair, maar we hebben zeer zeker wat heerlijke lekkernijen waar we als Tilburg om bekend staan of die wij in Tilburg allemaal kennen. Den Bosch heeft de Bossche bol, Amsterdam de van Dobben kroket, Zeeland heeft de Zeeuwse bolus. Tilburg heeft natuurlijk het Toeper toetje, Kruikenbier, Schrobbelèr, Jodenvet, de nieuwjaarskoeken en meer. Wil jij je familie en vrienden tijdens Kerst laten zien wat Tilburg nog meer in huis heeft? Maak dan dit écht Tilburgse kerstdiner.

Voorgerecht

Als voorgerecht ga ik voor misschien wel het bekendste Tilburgse gerecht, waar zelfs een carnavalskraker over is geschreven. Namelijk: Slaoi meej aai meej juin meej èèrrepel.

Ingrediënten:

  • 1 krop ijsbergsla
  • 3 aaikes
  • 2 juinen
  • 6 èèrrepel ( 4 as ge van die hulle grôote het)
  • 1 el majonès
  • zout + suiker
  • klontje boter

De bereiding

Het maken van dit gerecht is simpel. Was de sla en kook de aardappels. Snij de uitjes fijn en strooi hierover wat zout en suiker, laat dit een kwartier staan in een kom. De uitjes worden hierdoor zachter van smaak. Meng vervolgens alle ingrediënten door elkaar en klaar is je klassieke Tilburgse arbeidersmaaltijd.

Aangezien het kerst is, kun je deze salade natuurlijk een beetje pimpen. Kies bijvoorbeeld voor verschillende soorten sla, kleine krieltjes en bijvoorbeeld kwarteleieren in plaats van gewone kippen eieren.

Hoofdgerecht

Als hoofdgerecht ga ik voor gebakken zure zult met mik meej vinken met gekookte rode bietjes van biologische tuinderij Ut Rooie Bietje.

Ondanks dat je de laatste jaren met de term van kop tot staart wordt doodgegooid, eten we eigenlijk alleen nog maar de mooie stukken vlees. We zijn eigenlijk vergeten dat ook van bijproducten heerlijke gerechten gemaakt kunnen worden. Iedereen kent zult, maar als ik naar mijn leeftijdsgenoten kijk wordt dit nauwelijks nog gegeten. Ik deed even navraag bij de slager en hieruit bleek dat dit ook nog maar nauwelijks wordt verkocht. Iets wat eigenlijk ontzettend zonde is. Ik begrijp wel waarom want de ingrediënten klinken wellicht niet heel erg smakelijk. Zult word gemaakt van vlees van de varkenskop (niet de hersenen).

Ingrediënten

  • 2 varkenskoppen, in vieren gezaagd
  • 1 kinnebak
  • 8 tot 10 liter water
  • 5 bouillonblokjes kip (elk voor een halve liter)
  • 5 bouillonblokjes rund (elk voor een halve liter)
  • 100 milliliter azijn
  • halve theelepel nootmuskaat, meer of minder naar smaak
  • zout en peper, naar smaak

De bereiding

Bestellen, niet altijd op voorraad. Doe de varkenskoppen en de kinnebak in een grote pan. Voeg 8 tot 10 liter water en de kippenbouillonblokjes en runderbouillonblokjes toe. Breng aan de kook. Zet het vuur laag en laat minimaal 5 uur sudderen op laag vuur.

Doe ongeveer een liter bouillon uit de pan in een andere pan van 10 liter. Haal de koppen uit de pan. Verwijder al het vlees van de botten. Draai het vlees door een gehaktmolen. Het gemalen vlees doe je over in de pan met de liter bouillon.

Breng op smaak met azijn, nootmuskaat, zout en peper. Voeg de rest van de bouillon toe, op de laatste liter na. Laat 2 minuten doorkoken.
Doe de zult over in plastic bakjes of stenen schalen waarin het in enkele uren zal opstijven. Lekker op de boterham of bij stamppot van boerenkool.

Mik meej vinken is iets typisch Tilburgs wat waarschijnlijk alleen de oudere Tilburger kent. Sinds de jaren ’30 wordt deze Typische Tilburgse lekkernij niet meer gemaakt. Mik meej vinken is een luxe wit brood, waarop stukjes deeg, een soort krakelingen in de vorm van vogeltjes werd gestoken, en met een krent werd het oog gemaakt. Het oorspronkelijke recept is net als het brood zelf nergens te vinden. Een goed alternatief is het heerlijke brood van La Trappe. Hierin wordt bostel – een bijproduct van het La Trappe bier – verwerkt.

Hierbij serveren we bietjes van Ut Rooie Bietje. Deze zou ik garen en vervolgens met een beetje geitenkaas, honing en walnootjes serveren.

Nagerecht

Als nagerecht moest ik kiezen uit twee ontzettende lekker dingen. Aangezien kattespauw niet echt kerst-achtig klinkt, en je deze eigenlijk bij de Hasseltse kappel in de meimaand moet halen, heb ik uiteindelijk gekozen voor een heerlijke Progrèstaart. Nee geen Vienetta, maar een Tilburgse Progrès taart!

Als ik aan kerst denk , dan denk ik eigenlijk gelijk aan Progrès. Al vanaf dat ik een klein jongetje was, en mijn moeder weer met deze heerlijke taart aan kwam veerde ik op. Het voelde direct aan als feest, dit was mijn hoogtepunt van kerst! Progrès is een typisch Tilburgse lekkernij, iets waar ik pas op latere leeftijd ben achter gekomen. Ik dacht namelijk dat heel Nederland hier wel bekend mee was. Pas toen ik het bij mijn schoonfamilie (uit Nijmegen) over Progrèstaart had, er vreemd werd op gekeken en mijn vriendin moest uitleggen wat Progrèstaart is, werd mij duidelijk dat dit iets typisch Tilburgs is.

Je kunt deze taart natuurlijk proberen zelf te maken, maar het is een nogal tijdrovende klus. Het is namelijk een taart met opgeklopt eiwit met suiker en noten die gedroogd moet worden in de oven, verder zit er slagroom tussen de diverse laagjes. Tijdens een kerstdiner heb je de oven waarschijnlijk al vaak genoeg nodig, waardoor ik je aanraad hem gewoon bij een bakker te bestellen. Mijn moeder kocht deze taart bij de in Tilburg welbekende Meesterbakker van Iersel, die naar mijn mening de lekkerste van Tilburg maakt.

Culinaire feestdagen

Natuurlijk hoor je na het kerstdiner een heerlijke borreltje te drinken, en waar vriendschap gevierd wordt, komt Schrobbelèr op tafel. Proost en fijne culinaire feestdagen gewenst. Wat staat er bij jullie op tafel?